به گزارش «فرهیختگان»، محمدحسین ملائک، سفیر اسبق ایران در چین و سوئیس در گفت‌و‌گو با «فرهیختگان» چرایی مخالفت چین با آمریکا درخصوص تحریم‌های تسلیحاتی ایران را بررسی کرد. مشروح این گفت‌وگو در ادامه از نظر می‌گذرد.

  روسیه حتما و چین به‌احتمال بسیار زیاد به قطعنامه آمریکا رای منفی می‌دهند

گفته شده که در جلسه امروز شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران مطرح می‌شود. چینی‌ها تا الان مخالفت کرده‌اند و احتمالا رای نمی‌دهند. تحلیل شما چیست؟ مخالفت چینی‌ها بادوام خواهد بود و به‌نفع ایران رای می‌دهند؟

موضوع تحریم تسلیحاتی ایران موضوع تاکتیکی نیست، بلکه موضوع نظام بین‌الملل است، به این مفهوم که آیا نظام بین‌الملل تصمیم دارد ایران را سرکوب کند و از وضعیتی که الان هست پایین ببرد یا نه، در همین حد نگاه دارد یا اجازه دهد رشد کند.

آمریکا به‌دنبال این است که نظام جمهوری اسلامی از بین برود، سرکوب شود و به پایین سوق پیدا کند، ولی در چارچوب‌های استراتژیک روسیه و چین معتقدند ایران باید درهمین حد فعلی یا درحالتی آزادتر ایفای نقش کرده و بتواند منافع خود را در این زمینه دنبال کند.

این تعارض بین چین و روسیه با آمریکا درخصوص موضوع نظام بین‌الملل است، بنابراین موضوعی فراتر از روابط دوجانبه بین آمریکا و چین یا آمریکا و روسیه است. پیش‌بینی من این است که چینی‌ها حتی به‌طور تاکتیکی هم حاضر نیستند این امر به‌تعویق بیفتد.

البته ان‌قلتی در این امر وجود دارد؛ اینکه چینی‌ها در وهله اول علاقه‌مندند مشکلات خود را با طرف آمریکایی به‌نحوی حل‌وفصل کنند، ولی این آمریکاست که تخت گاز حرکت می‌کند و راه‌چاره‌ای باقی نگذاشته است. در این فضا باید پیش‌بینی کنیم که روسیه حتما و چین به‌احتمال بسیار زیاد به قطعنامه رای منفی می‌دهند.

 یعنی وتو می‌کنند؟

بله، وتو می‌کنند. حتی شرایط آنقدر برای آمریکا منفی است که اغلب کسانی که در سازمان ملل کار می‌کنند، این پیش‌بینی را دارند که تعداد دیگری از کشورها هم رای نخواهند داد و اصلا تعداد آرا به 9کشور نمی‌رسد که چین و روسیه بخواهند وتو کنند. گفته شده که آفریقای جنوبی، نیجریه و حتی هند هم به قطعنامه رای نمی‌دهند. بنابراین تعداد موافقان به 9کشور نمی‌رسد که نیازی به وتو باشد. البته این پیش‌بینی دیگران است و تحلیل من این است که اگر آنها هم رای مثبت بدهند، چین و روسیه وتو خواهند کرد.
 
  آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران سرمایه‌گذاری بزرگی کرده است

آمریکایی‌ها بسیار تلاش می‌کنند که موافقت کشورهای مختلف را بگیرند. شورای همکاری خلیج‌فارس هم نامه‌ای ارسال کرده است، ارزیابی شما از این مساله چیست؟

لشکرکشی‌های آمریکا وجود دارد. به‌نظرم آمریکا برای این هدف بسیار سرمایه‌گذاری می‌کند. تهدید مهم آمریکا این است که اگر در شورای امنیت نتوانیم همکاری کنیم کاخ‌سفید مستقیما و جداگانه به‌دنبال تحریم ایران خواهد رفت.

آمریکا به‌صورت یکجانبه می‌گوید قانون کشور من قانون کل دنیاست و هرکسی با ایران کار کند، تحریم خواهد شد. این تحریمی که علیه ایران است از تحریم شورای امنیت در دوره آقای احمدی‌نژاد قوی‌تر است. درحالی‌که آن زمان شورای امنیت و کل سازمان ملل پشت تحریم‌ها علیه ایران بود و الان فقط آمریکا پشت تحریم است. این تحریم از تحریم آن دوره 10 برابر قوی‌تر است.

بنابراین اگر آمریکا راسا دنبال این برنامه برود، به‌دلیل قدرت و توانایی‌ای که دارد می‌تواند یک‌سری اعمال‌نظر و نفوذ در سراسر جهان داشته باشد و به هیچ قانون و آیین‌نامه مشترکی خود را متعهد نمی‌داند. این تهدید بزرگی است برای کشورهایی که می‌خواهند در سازماندهی دنیا با هم کار کنند.

 عدم تصویب قطعنامه برای آمریکا شکست محسوب می‌شود؟

شکست تعریف نسبی است. می‌توانیم برای آمریکا شکست حساب کنیم، ولی آمریکایی‌ها خروجی را می‌بینند. می‌گویند نتیجه این است که توانستیم این کار را انجام دهیم و ایران را از همه‌چیز محروم کنیم و ما می‌گوییم آمریکا در دنیا منزوی شده است. این هم درست است، چراکه آمریکا به‌تنهایی کار می‌کند و نمی‌تواند اجماع‌سازی کند، ولی کار خود را می‌کند.

  دولت فعلی آمریکا به اجماع معتقد نیست

 ما اکنون مراوده و تجارت تسلیحاتی نداریم و ممکن است بعدا هم نداشته باشیم و شاید در اصل ماجرا تفاوتی نکند، مساله این است که اجماع‌سازی و فقدان آن اهمیت دارد؟

دولت فعلی آمریکا به اجماع‌سازی معتقد نیست. به‌عبارت‌دیگر تنها برای اینکه دهان رقبای داخلی خود را ببندد، تلاش‌های اینچنینی می‌کند. ترامپ معتقد است یکجانبه می‌تواند این کارها را انجام دهد.

 درصورت عدم موفقیت آمریکا در جلسه امروز، آنها چه تصمیمی خواهند گرفت و چه رفتاری می‌کنند؟

همان‌طور که قبلا گفته‌اند آمریکایی‌ها معتقدند جزء قطعنامه 2231 هستند و می‌توانند به‌صورت انفرادی طبق مفاد آن علیه ایران اقدام کنند، لذا به‌نظر می‌رسد درصورت عدم موفقیت می‌خواهند یکجانبه علیه ایران اقدام کنند، آنها احتمالا از قطعنامه شورای حکام هم علیه ما استفاده خواهند کرد و تلاش می‌کنند با استفاده از مکانیسم ماشه تمام تحریم‌ها بازگردد که در آن صورت تحریم‌های تسلیحاتی را هم شامل می‌شود.

 درباره استفاده آمریکا از مکانیسم ماشه حتی اروپا هم مخالفت خود را بیان کرده است.

برای 2231 تعریف حقوقی متفاوتی از سوی هرطرف بیان شده است و آمریکایی‌ها هم تعریفی کرده‌اند و روی تعریف خود ایستاده‌اند. باید ببینیم روی تعریف‌شان چقدر می‌توانند در صحنه بین‌المللی جلو بروند و آیا می‌توانند موفقیتی کسب کنند یا خیر. در این خصوص به‌نظرم نباید پیش‌بینی کنیم که آمریکا صددرصد شکست می‌خورد، چون امکان‌های بینابینی هم وجود دارد. مثلا طرح فرانسوی‌ها که مطرح کرده‌اند برای اینکه درگیری بین قدرت‌های بزرگ ایجاد نشود، تحریم تسلیحاتی ایران را برای یک سال دیگر تمدید کنیم. این یک حد وسط است و در این شرایط کار قدری سخت می شود.